Anna Kamińska znana jest jako autorka kilku wybitnych, nagradzanych biografii (m.in. Simony Kossak i Wandy Rutkiewicz). Tym razem również wykonała tytaniczną pracę, zbierając materiały do książki, która ma niemal 700 stron. Czyta się ją jednak jednym tchem niczym najlepszą powieść, gdyż jest napisana barwnie, żywiołowo i opowiada o człowieku, który już za życia stał się legendą. Marek Kotański to w świadomości Polaków przede wszystkim twórca Monaru, bezkompromisowy terapeuta, który jako pierwszy zaczął głośno mówić w peerelu o narkomanii jako masowym i groźnym zjawisku. Jako pierwszy opracował i wdrożył też programy, które przynosiły konkretne efekty oraz założył ośrodki dla osób uzależnionych od narkotyków i alkoholu. Z czasem zaczął również pomagać bezdomnym i organizować głośne akcje społeczne, np. Łańcuch Czystych Serc. Zanim jednak doszło do tego, że stał się osobą popularną, zapraszaną do nielicznych wówczas mediów, musiał pokonać wiele przeszkód i przebić głową niejeden mur. Tej właśnie walce i drodze Kotańskiego do stania się terapeutycznym guru autorka poświęciła wiele miejsca, skupiając się nie tylko na swoim bohaterze, ale i na ludziach z nim związanych. Poznajemy rodzinę, szkolnych kolegów i innych rówieśników Kotana. Anna Kamińska dotarła również do jego znajomych i przyjaciół ze studenckich czasów, do współpracowników, byłych podopiecznych… Z tych opowieści i wspomnień wyłania się obraz energicznego człowieka, który od zawsze zwracał uwagę i lubił być w centrum zainteresowania, lecz zawsze też pomagał słabszym i potrzebującym. Nie był młody Kotański aniołkiem. Nieźle dawał się we znaki nauczycielom, słynął z wariackich żartów, ale miał też szczęście do otwartych i tolerancyjnych pedagogów, co w czasach peerelu należało do rzadkości. Także w dorosłym i zawodowym życiu nie był ideałem. Kamińska nie wybiela go – pokazuje jako człowieka z krwi i kości, mającego zalety i wady, lubianego, kochanego, podziwianego, ale również słynącego z kontrowersyjnych metod terapeutycznych, kłótni ze współpracownikami, konfliktów z kolegami po fachu, a nawet przyjaciółmi. Z tej biografii wyłania się obraz człowieka pełnego sprzeczności. Z jednej strony odnoszącego wielkie sukcesy, z drugiej – nieszczęśliwego. W pewnym momencie domagającego się nie tylko szacunku i uznania, ale i uwielbienia, nie znoszącego sprzeciwu tyrana, ale i mężczyzny wrażliwego. Można się zastanawiać czy to cena sławy, czy presji, czy wygórowanych oczekiwań wobec samego siebie i otoczenia. Dla jednych Kotan jest niczym biblijny Bóg Ojciec – surowy, ale sprawiedliwy, mimo iż budzący lęk. Inni postrzegają go jako Boga będącego uosobieniem cierpliwości i miłości, potrafiącego nawet czynić cuda, bo ratującego od śmierci tych, na których wszyscy już postawili przysłowiowy krzyżyk. Jeszcze inni uważają, że w pewnym momencie sam obwołał się Bogiem i wymagał bezwzględnego posłuszeństwa. Autorka konfrontuje w biografii różne opinie i stanowiska. I to na pewno wielka zaleta tej monumentalnej biografii. Jakim człowiekiem był Marek Kotański? Na to pytanie każdy czytelnik musi spróbować sam znaleźć odpowiedź, bo Kamińska jej nie podaje na tacy (na szczęście). Na pewno jednak bardzo przybliża sylwetkę Kotana, pokazuje go „od kuchni” i – co dla mnie najważniejsze – opisuje jego osiągnięcia, które są nie do podważenia. Polecam z czystym sumieniem, nie tylko tym, którzy pamiętają Marka Kotańskiego. Ja niezmiennie zastanawiam się, jak dalej potoczyć mogłoby się jego życie, gdyby nie zginął tragicznie w wypadku samochodowym w 2002 roku. To już prawie dwadzieścia lat… BEATA IGIELSKA